Het begint idyllisch. Ergens in een onooglijk Frans dorpje – 49 inwoners – in de Languedoc aan de voet van de Pyreneeën.
‘Een dorpsfeest als in een oude film van Fernandel, met grote lange tafels op het marktpleintje, lekker eten, de beste wijn, vrolijke muziek en oprechte feestvreugde. En natuurlijk de prachtige omgeving: een glooiend landschap, even mooi als in Toscane. De kastelen van de Katharen, lang geleden gebouwd op prachtige plekken, nu stille getuigen van een rijk verleden.’
Een groepje vrienden gaat er acht dagen lang een huisje in sneltempo restaureren. Een van hen is Filiep, hoofdarts van een ziekenhuis. Ze sluiten zich af, druk doende als ze zijn, weg van de wereld, het wereldnieuws, – de smartphone ligt met lege batterij, ergens in een hoek.
Ze vernemen iets over een virus uit China. ‘Iets meer dan een griep, besloten Jef en ik, de twee medici in het gezelschap. Het vorige SARS-virus had zich ‘doodgemuteerd’ en had nooit onze streken bereikt.’
Op de terugweg naar huis hoort de ik-persoon, auteur Filiep Bataillie, steeds meer alarmerende berichten. Het boeiende aan dit boek is dat je geleidelijk – dagboekgewijs – leest en leert hoe een pandemie in de dagelijkse praktijk aangepakt wordt. Fenomenaal is het werk van het verpleegkundig personeel. Fenomenaal ook hoe ze met beperkte middelen steeds oplossingen vinden.
‘We graven loopgraven, we stapelen zandzakjes op en voeren munitie aan. We doen ons best, als trouwe soldaten. Het zal wel lukken. Maar over de munitie maken we ons zorgen.
De beschermingsmiddelen zullen rap op zijn. ‘Potverdomme, de rollercoaster gaat almaar sneller.’
Te weinig FFP2 mondmaskers? we maken ze zelf. In een grote kledingzaak, gaat het personeel, technisch werkloos, thuis vrijwillig maskers stikken.
Geen schorten? We gebruiken afdekdoeken van de operaties – we doen toch geen operaties meer- contacteren een kledingzaak, laten patronen maken, zoeken stiksters.
‘Plots lijkt het wel alsof ik in een aflevering van Fata Morgana zit, dat tv-programma waarin een stad in een week tijd een reeks veeleisende collectieve opdrachten moet uitvoeren en beloond wordt met sterren. Zo was het haast elke dag in het ziekenhuis: één uitdaging waar iedereen voor gaat, een strikte taakverdeling binnen een toegekende tijd, aandoenlijk nauwgezet.
‘En wat een energie hebben die mannen en vrouwen…’
You’ll never walk alone
20 maart 2020: om 8u45 werd op 164 Europese radiozenders ‘You’ll never walk alone’ gedraaid. Als ondersteuning voor iedereen in de zorg, patiënten en verplegend personeel. Om 12u volgde er applaus voor de zorgsector, witte lakens worden buiten gehangen, een welgemeende #mercivanuitmijnkot.
Een medewerker van Bataillie post elke dag een ‘nieuwsflash Corona’ zodat ook het druk bezig personeel op de hoogte kan blijven van ‘’de-toestand-is-ernstig-maar-niet-hopeloos.
(Deze nieuwsflashes werden ook opgenomen in het boek, zodat je een écht dagboek krijgt: een terugblik hoe het er in 2020 elke dag aan toeging.)
Het voelde aan als een wereldoorlog met een gemeenschappelijke onzichtbare vijand, schrijft Bataillie. Met zeer veel slachtoffers. De zorg werd het allerbelangrijkste: een topprioriteit. Het werd een maatschappelijke testcase: hoe omgaan met elkaar, omgaan met verlies, omgaan met het volgen van regels.’
Adem
En dan wordt Bataillie zelf besmet. ‘Ik heb meegeholpen om een heel ziekenhuis in twee stromen te verdelen, spoedgevallen, operatiekwartier, intensieve zorg… Thuis kan ik niet aanvaarden dat anderen het voor mij doen. Niks mag ik nog aanraken. Het voelt alsof ik melaats ben. Het ergste is dat we elkaar niet meer mogen aanraken. Geen knuffels, geen kus, geen… Niks. Ik mis je…’
Hij vertelt vanuit eerste hand hoe het voelt, hoe het evolueert en verslechtert. Hij vreest even voor het ergste, wanneer hij haast onvermijdelijk opgenomen wordt op de intensieve afdeling, zuurstof nodig heeft, vecht voor adem. En er uiteindelijk gelouterd uitkomt.
Enkele maanden geleden betekende geen zuurstof, geen inspanning, nu betekent voldoende zuurstof vrijheid.’ Adem!
‘Achteraf bekeken was 2020 een ongelooflijk jaar. Mensen helpen!
Daarom,’ schrijft Bataillie, ‘daarom zal ik 2020 nooit vergeten.’
(De basis van dit boek is een monoloog: Adem 2020. Filiep Bataillie stond daarmee vijftien keer op het podium voor telkens 2500 toeschouwers. De opbrengst van voorstelling en boek gaat naar 8 kunstwerken ter nagedachtenis van de Corona-slachtoffers zowel voor de overledenen als de economisch en psychisch gedupeerden, en vooral voor de kinderen.
Een van de kunstwerken wordt geplaatst voor de ingang van het AZ Herentals waar Bataillie hoofdarts is. De overige in 7 omringende gemeenten: ze worden met elkaar verbonden via een ‘knuffelroute’. De inhuldiging vindt plaats op 13/2/2022, niet toevallig de vooravond van Valentijn.)
___________________
Adem – Filiep Bataillie
Uitg.: Willems uitgevers
Paperback, 162 blz, €20,00
isbn: 978 94 932 423 71
BOEKZE 