‘Het was een adembenemend mooi gebouw, dat viel niet te ontkennen, en toch voelde Nori ondanks deze schoonheid bij de aanblik ervan haar maag verkrampen. ‘
Het is een Japans gezegde: er zijn 50 woorden voor regen, omdat het zoveel regent.
Een geschikte metafoor, dacht auteur Asha Lemmie voor de vele uitdagingen waar hoofdpersoon Noriko mee te maken krijgt in haar leven.
‘Beloof dat je steeds zult gehoorzamen. Stel geen vragen, verzet je niet, vecht niet terug. Denk niet na als denken je ergens brengt waar je niet zou moeten zijn. Glimlach en doe wat je wordt gezegd. Alleen je leven is belangrijker dan gehoorzaamheid. Alleen de lucht die je inademt. Beloof me dat.’
Het jonge meisje Noriko wordt op een dag door haar moeder afgezet bij haar grooutouders, die ze nog nooit gezien heeft, en leert er leven volgens regels.
‘De voornaamste regel was: laat je niet zien als je niet wordt gevraagd om te komen. Blijf op de zolder. Maak geen geluid. Driemaal per dag worden op vaste tijden je maaltijden gebracht. Akiko neemt je mee naar de badkamer. Elke middag moet je je bad nemen.’ Het is nuttig voor een vrouw te leren zwijgen. Verzet je niet. Denk niet na.’
Noriko (Nori) is de dochter van een Afro-Afrikaan, die kortstondig met haar (getrouwde) moeder een relatie had. Nori ís alleen maar haar kleur.
En de traditionele grootmoeder wil dat niet. Ze laat haar pijnlijke bleekbaden nemen zodat haar huid bleker wordt. Ze is dan acht jaar.
Eén keer per maand komt de grootmoeder Yuko naar haar zolderkamer om te kijken, haar te bekijken, haar discipline aan te leren, haar een vervloekt verachtelijk kind te noemen, dochter van een hoer, haar stokslagen te geven met een houten lepel. Het is een wreed en pijnlijk tafereel.
Nori is niet meer dan een gevangene.
‘Andere keren dacht ze dat het voor God was. Ze had een theorie dat als God zag hoe dapper ze was, zelfs als ze alleen was, hij een wonder zou laten gebeuren’: haar moeder die haar zou komen halen.’
‘Lieve God,
Het spijt me dat ik zo impertinent ben geweest. Ik zal Saotomei-sensei snel vragen wat ‘impertinent’ betekent, zodat ik het niet weer zal doen. Het spijt me van mijn haar. Het spijt me van mijn huid. Het spijt me dat ik anderen verdriet doe. Ik hoop dat u niet boos op me bent?
Zorg alstublieft goed voor mijn moeder. Ik weet zeker dat ze behoorlijk van streek is omdat ze me nog niet mag ophalen.
Help me alstublieft en zorg dat ik er gauw klaar voor ben.
Amen,’
Nori
Een deur die plots open gaat
Wanneer Noriko voor het eerst haar halfbroer Akira ontmoet, gaat de wereld plots een beetje open. Maar de grootmoeder, de boze grootmoeder, blijft een feeks en doet er alles aan om Nori – de bastaard, de schande -uit het openbare leven te houden.
Hoe het verder met Noriko afloopt ,zijn de vijftig woorden voor uitdagingen en alle zijn ze pijnlijk en dramatisch.
‘Ik voel dat dit leven
Ondraaglijk en vol droefheid is
Maar wegvluchten kan ik niet
Want een vogel ben ik niet’
Maar uiteindelijk breekt de meest volmaakte gehoorzaamheid als het noodzakelijk was.
Dat is de hoop van dit boek.
‘Ze was opgegroeid in angst, maar als ze daaronder kon kijken, alsof ze in de loop van een geladen geweer staarde, kon ze een klein beetje van iets heel bijzonders zien: hoop.
Hoop op een toekomst die niet in steen gebeiteld was, gedicteerd door de omstandigheden van haar geboorte.’
‘Ze was als een trekvogel geworden, vliegend van de ene plaats naar de andere, een vogel die alleen hoefde na te denken over wat ze moest eten en waar ze moest slapen voordat ze verder vloog.’
Meesterlijk
Vijftig woorden voor regen – een titel die me intrigeerde – gaat over identiteit, wat je bindt, wat het betekent om je zelf te bevrijden. Dat levert altijd een aangrijpend, zelfs melodramatisch verhaal op, maar Asha Lemmie slaagt met dit debuut in een meesterstuk. Niet alleen gebruikt ze prachtige volzinnen om te be-schrijven, ze creëert een sfeer waarin je als lezer onvermijdelijk meegezogen wordt, ze verbeeldt de keizerlijke en oer-traditionele, haast feodale samenleving haarfijn. Achter de Japanse hoofsheid schuilt nogal wat wreedheid.
Hoeft het nog gezegd dat dit een ijzersterk en wondermooi debuut is?
_____________________
Vijftig woorden voor regen – Asha Lemmie
Uitg. Luitingh-Sijthoff – Vert. Jet Matla
Paperback – 368 blz €24,99
isbn: 978 90 245 955 70
BOEKZE 